देखाउने दाँत र चपाउने दाँत फरक फरक

के तपाईंलाई थाहा छ ? संसारमा नाम चलेका कम्पनीहरूको मुख्य व्यवसाय जे देख्दा सजिलो लाग्न सक्छ, त्यस्तो नभई एकदमै फरक हुन सक्छ । यो कुरा साह्रै चकित पार्न सक्छ । यहाँ त्यस्तै चार उदाहरण हरू प्रस्तुत गरिएको छ ।

सबैभन्दा पहिले कुरा गरौँ McDonald’s को । सामान्यतया हामी McDonald’s भनेको बर्गर बेच्ने चेनको रुपमा चिन्न सक्छौँ । तर वास्तविकता अलि फरक छ । McDonald’s मुख्यतः घरजग्गामा लगानी गर्ने कम्पनी हो । फ्रेंचाइज हरूलाई घरजग्गामा लगानी गराई त्यहीँको भाडाबाट मुख्य नाफा गर्छ । अर्थात् यो बर्गर बेच्दा भन्दा अधिक घरजग्गाबाट पैसा असुल्न सक्छ ।

त्यस्तै अर्को नाम Costco । यो मुख्यतः Wholesale पसलको रुपमा लोकप्रिय छ । यहाँ सस्तोमा सामान बेचेर नाफा गर्छ जस्तो लाग्न सक्छ । तर Costcoको मुख्य नाफा सदस्य शुल्कमा भर पर्छ । यहाँ लगभग १३६ मिलियन सदस्य छन् । हर एक सदस्य वार्षिक ६५ देखि १३० डलरसम्मको शुल्क तिर्छ । यो सदस्य शुल्क नै Costcoको मुख्य आम्दानीको श्रोत हो । मतलब Costco मुख्यतः एक सब्सक्रिप्सन बिजनेस हो ।

अब कुरा गरौँ Toyota को । Toyota कार निर्माता मात्र होइन । यो मुख्यतः एक वित्तिय संस्था पनि हो । Toyota Financial Services नामको एक विशेष अनुभाग छ । यो अनुभाग कारको ऋण लगानी गर्छ । यही लगानीको ब्याजमा Toyota ले प्रमुख नाफा गरिरहेको छ । २०२४ मा Toyotaको यो अनुभागको नाफा २४% ले वृद्धि होकर २४ बिलियन डलरसम्म पुगेको थियो । यहाँ कार मुख्य कुरा नभई कारको ऋण मुख्य नाफाको श्रोत बनेको छ ।

सबैभन्दा चकित पार्न सक्नें कुरा IKEA सम्बन्धी छ । IKEA मुख्यतः घरको सामान बेच्न नाम चलेको छ । तर यहाँ मुख्य नाफा भोजनमा छ । विशेषगरी IKEA मा बेचिने Swedish Meatballs निकै लोकप्रिय छन् । गत साल IKEA ले १३.८ मिलियन मीटबल्स बेच्दा food revenue मा ५% वृद्धि हुन पुग्यो । अर्थात् IKEA केवल furniture स्टोर नभई एक food कम्पनीको रुपमा अघि बढीरहेको छ । स्टोर शहरको मध्यमा नभई बाहिर खोल्दा किन पर्यो ? यो पनि एक चतूर योजना हो — जहाँ अधिक व्यक्ति भोजन गर्न आउँछन् ।

जाँदाजाँदै अर्को चकित पार्न सकिने कुरा छ — Starbucks । यो केवल एक कफी चेन मात्र होइन । यो संसारकै सबैभन्दा ठूलो अनौपचारिक बैंक जस्तो छ । यहाँ ग्राहकहरुले कार्डमा पैसा राख्दा त्यही रकमको लगानी Starbucks ले गर्छ । यो व्यवस्था पछि अझ अधिक नाफा हुन सक्छ ।